Trong những năm gần đây, nhu cầu học tiếng Trung tại Việt Nam tăng mạnh nhờ cơ hội nghề nghiệp, du học và giao thương ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, giữa hàng chục bộ giáo trình tiếng Trung khác nhau trên thị trường, nhiều người mới bắt đầu thường bối rối không biết nên chọn sách nào để học hiệu quả nhất.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tổng hợp 7 bộ giáo trình tiếng Trung phổ biến nhất hiện nay, kèm theo đánh giá chi tiết về ưu – nhược điểm và đối tượng phù hợp, giúp bạn dễ dàng tìm được lộ trình học tập chuẩn và hiệu quả nhất.

I. Bộ giáo trình Hán ngữ 6 quyển 

Bộ Giáo trình Hán ngữ 6 quyển là bộ giáo trình tiếng Trung nổi tiếng, được biên soạn bởi tác giả Dương Ký Châu – Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh. Đây là bộ giáo trình kinh điển được sử dụng rộng rãi tại nhiều trường đại học, trung tâm ngoại ngữ ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Với cách tiếp cận có hệ thống, nội dung được biên soạn tỉ mỉ, bộ sách này giúp người học xây dựng nền tảng tiếng Trung vững chắc từ cơ bản đến nâng cao.

Cấu trúc chương trình:

Giáo trình tiếng Trung này gồm 6 quyển, được chia thành 3 cấp độ chính:

• Sơ cấp (Quyển 1–2): Giới thiệu phát âm, ký tự Hán cơ bản, ngữ pháp đơn giản và các chủ đề giao tiếp hàng ngày như chào hỏi, giới thiệu bản thân, mua sắm.
• Trung cấp (Quyển 3–4): Mở rộng vốn từ vựng và cấu trúc ngữ pháp, tăng cường kỹ năng đọc – viết và khả năng hiểu văn bản trung bình.
• Cao cấp (Quyển 5–6): Rèn luyện khả năng viết và thảo luận các chủ đề xã hội, văn hóa, kinh tế – hướng tới năng lực HSK4–HSK5.

Tổng cộng bộ sách bao gồm 76 bài học, cung cấp khoảng 3.300 – 3.500 từ vựng và hàng trăm mẫu câu thông dụng.

Ưu điểm:

• Các bài học được sắp xếp logic, đi từ phát âm, từ vựng đến ngữ pháp và luyện kỹ năng nghe – nói – đọc – viết.
• Cung cấp lượng lớn từ mới được sử dụng thường xuyên trong đời sống, giúp người học có nền tảng vững chắc.
• Là bộ giáo trình chuẩn được nhiều trường đại học và trung tâm tiếng Trung tại Việt Nam lựa chọn.
• Mỗi bài học đều có phần luyện tập phong phú, giúp người học ghi nhớ và ứng dụng kiến thức hiệu quả.
• Hệ thống từ vựng và ngữ pháp tương thích với chương trình luyện thi HSK các cấp.

Nhược điểm:

• Giao diện sách đơn giản, ít hình ảnh minh họa, dễ gây khô khan cho người học hiện đại.
• Một phần nội dung được biên soạn từ trước nên có những từ ít xuất hiện trong giao tiếp hiện nay.
• Không tích hợp nhiều hoạt động giao tiếp, phù hợp hơn với học viên có giảng viên hướng dẫn trực tiếp.

II. Giáo trình tiếng Trung HSK tiêu chuẩn 

Giáo trình HSK tiêu chuẩn (HSK Standard Course) là bộ tài liệu chính thống được biên soạn bởi Đại học Ngôn ngữ và Văn hóa Bắc Kinh, phối hợp cùng Trung tâm khảo thí Hán ngữ quốc tế (Hanban) – đơn vị ra đề thi HSK. Bộ giáo trình tiếng Trung này được chia thành 6 cấp độ (từ HSK 1 đến HSK 6), tương ứng với các bậc năng lực tiếng Trung quốc tế hiện nay. Đây là giáo trình luyện thi HSK thông dụng nhất và được hầu hết các trung tâm tiếng Trung tại Việt Nam sử dụng trong giảng dạy.

Cấu trúc chương trình:

Mỗi cấp độ bao gồm 3 quyển sách: Giáo trình – Sách bài tập – File nghe/audio MP3, tổng cộng 18 quyển.

• HSK 1 – 2: Giới thiệu các cấu trúc ngữ pháp cơ bản, từ vựng giao tiếp hàng ngày (từ 150–300 từ).
• HSK 3 – 4: Mở rộng vốn từ, luyện kỹ năng nghe – đọc – viết, cấu trúc câu nâng cao (từ 600–1200 từ).
• HSK 5 – 6: Đọc hiểu và viết luận, luyện phản xạ tự nhiên, đạt trình độ sử dụng tiếng Trung thành thạo (2500–5000 từ).

Nội dung được thiết kế bám sát đề thi HSK thực tế, giúp người học nắm chắc ngữ pháp, cấu trúc câu và chiến lược làm bài.

Ưu điểm:

• Cấu trúc và nội dung từng bài tương ứng với định dạng đề thi HSK, giúp người học dễ dàng ôn tập và kiểm tra năng lực.
• Các bài học đi theo trình tự từ dễ đến khó; phần ngữ pháp, từ vựng, luyện nghe – luyện đọc – luyện viết được thiết kế đồng bộ.
• Mỗi bài đều xoay quanh các chủ đề quen thuộc như học tập, du lịch, mua sắm, giúp người học rèn luyện ngôn ngữ qua ngữ cảnh thực tế.
• Có hình ảnh và audio sinh động giúp việc học trở nên thú vị hơn, tăng khả năng ghi nhớ từ vựng và luyện phát âm chuẩn.
• Kết hợp thi cử và giảng dạy: Có thể dùng song song cho cả luyện thi và giảng dạy tiếng Trung tổng quát.

Nhược điểm:

• Thiếu tính giao tiếp tự nhiên: Vì tập trung vào luyện thi, các đoạn hội thoại trong sách ít mang tính khẩu ngữ đời sống.
• Khó tự học hoàn toàn: Một số phần ngữ pháp và luyện viết cần có giảng viên hướng dẫn để hiểu sâu và áp dụng chính xác.
• Không chuyên sâu kỹ năng nói: Người học cần bổ sung thêm tài liệu luyện HSKK hoặc giáo trình giao tiếp để hoàn thiện kỹ năng.

III. Giáo trình Boya Chinese

Giáo trình Hán ngữ Boya (Boya Chinese) là một trong những bộ giáo trình tiếng Trung hiện đại được ưa chuộng nhất hiện nay. Bộ sách do Lý Hiểu Kỳ, Từ Lập và Tiền Húc Tinh biên soạn, phát hành bởi Nhà xuất bản Đại học Bắc Kinh, hiện được sử dụng rộng rãi tại nhiều trường đại học ở Trung Quốc, Việt Nam và các nước khác. Boya hướng đến việc giúp người học phát triển toàn diện 4 kỹ năng: nghe – nói – đọc – viết, đồng thời tiếp cận văn hóa Trung Hoa qua những tình huống giao tiếp thực tế và cập nhật.

Cấu trúc chương trình:

Giáo trình tiếng Trung Boya được chia thành 3 cấp độ chính (Sơ – Trung – Cao) với tổng cộng 8 quyển, bao gồm cả sách bài tập kèm file nghe.

• Boya Sơ cấp (Quyển 1–2): Dành cho người mới học, tập trung phát âm, hội thoại, mẫu câu cơ bản và các tình huống hàng ngày như chào hỏi, mua sắm, hỏi đường.
• Boya Trung cấp (Quyển 3–4): Mở rộng vốn từ và ngữ pháp, tăng khả năng đọc – hiểu và phản xạ giao tiếp, hướng đến trình độ HSK3–4.
• Boya Cao cấp (Quyển 5–6): Phát triển kỹ năng diễn đạt, đọc hiểu các văn bản học thuật, luyện viết đoạn và luận văn ngắn.

Ưu điểm:

• Chủ đề bài học phản ánh cuộc sống hiện đại, văn hóa Trung Hoa đương đại và tình huống giao tiếp thực tế.
• Cấu trúc ngữ pháp rõ ràng, dễ tiếp thu: Các chủ điểm ngữ pháp được giải thích chi tiết, có ví dụ cụ thể, phần hội thoại và bài tập giúp người học hiểu và ứng dụng ngay.
• Từ vựng phong phú, hiện đại: Cập nhật nhiều từ ngữ mới, phản ánh ngôn ngữ Trung hiện nay, giúp học viên dễ dàng giao tiếp trong đời sống và công việc.
• Bài tập phong phú, có đáp án và audio: Giúp người học rèn luyện cả 4 kỹ năng và tự kiểm tra kết quả học.
• Phù hợp với nhiều đối tượng: Từ sinh viên chuyên ngành tiếng Trung đến người học giao tiếp hoặc chuẩn bị thi HSK.

Nhược điểm:

• Lượng từ vựng và cấu trúc ngữ pháp nhiều, có thể gây quá tải cho người mới bắt đầu nếu không học có hướng dẫn.
• Một số bài học có văn phong nghiêm túc, ít tình huống sinh hoạt vui nhộn như các giáo trình giao tiếp ngắn hạn.
• Cần thời gian học dài: Để đạt hiệu quả, người học nên theo đúng lộ trình từng quyển, không phù hợp với người muốn học cấp tốc.

IV. Giáo trình Phát triển Hán ngữ 

Giáo trình Phát triển Hán ngữ (Developing Chinese) là bộ giáo trình tiếng Trung chính thống được biên soạn bởi các chuyên gia hàng đầu của Trường Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh – đơn vị đi đầu trong đào tạo Hán ngữ quốc tế. Bộ sách được đánh giá là một trong những giáo trình cập nhật và toàn diện nhất hiện nay, phù hợp cho cả người học trong nước và du học sinh quốc tế.

Khác với những giáo trình truyền thống thiên về ngữ pháp, Phát triển Hán ngữ hướng đến việc giúp người học sử dụng tiếng Trung như một công cụ giao tiếp thực tế, kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và ứng dụng.

Cấu trúc chương trình:

Bộ giáo trình gồm 3 cấp độ chính: Sơ cấp – Trung cấp – Cao cấp, mỗi cấp độ được chia nhỏ thành các nhóm kỹ năng:

• Giáo trình Tổng hợp (Comprehensive): Ôn luyện tổng hợp từ vựng, ngữ pháp, kỹ năng nghe – nói – đọc – viết.
• Giáo trình Nghe: Luyện phản xạ, khả năng nghe hiểu và ghi nhớ âm thanh tự nhiên của người bản xứ.
• Giáo trình Nói – Giao tiếp: Tập trung phát triển khẩu ngữ, phản xạ giao tiếp, và diễn đạt tự nhiên.
• Giáo trình Đọc – Viết: Rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và viết học thuật theo ngữ cảnh thực tế.

Ở trình độ Sơ cấp, người học sẽ bắt đầu với:

• Giáo trình Phát triển Hán ngữ Tổng hợp Sơ cấp 1 – Tập 1 & 2
• Giáo trình Nghe Sơ cấp 1 – 2
• Giáo trình Nói – Giao tiếp Sơ cấp 1

Ưu điểm:

• Phương pháp giảng dạy hiện đại: Dựa trên tư duy “học đi đôi với hành”, giúp người học sử dụng ngôn ngữ ngay trong thực tế thay vì chỉ học thuộc lý thuyết.
• Nội dung thiết thực, cập nhật: Bài học xoay quanh các tình huống đời sống, giao tiếp, học tập, du lịch, công việc,… giúp rèn phản xạ tự nhiên.
• Hệ thống kỹ năng toàn diện: Tách riêng từng mảng kỹ năng (nghe – nói – đọc – viết) để người học rèn tập trung, sau đó kết hợp trong phần tổng hợp.
• Ứng dụng công nghệ hỗ trợ: Có thể học qua ứng dụng MCBooks, giúp luyện nghe – nói với giọng bản ngữ chuẩn, học mọi lúc mọi nơi.
• Phù hợp với nhiều mô hình giảng dạy: Dùng được trong trường đại học, trung tâm hoặc người học tự do có kế hoạch học lâu dài.

Nhược điểm:

• Vì bao quát nhiều kỹ năng nên người học cần đầu tư thời gian ôn luyện đều đặn.
• Mục tiêu chính của bộ sách là phát triển giao tiếp thực tế, nên phần từ vựng và cấu trúc chưa bám sát 100% đề thi HSK.
• Một số phần ngữ pháp nâng cao và bài tập giao tiếp nhóm khó tự học hiệu quả nếu không có người hướng dẫn.

V. Giáo trình MSUTONG

Giáo trình tiếng Trung MSUTONG (tên đầy đủ: MSU Tong Comprehensive Chinese Course) là bộ giáo trình tiếng Trung được biên soạn bởi nhóm giáo sư của Đại học Sư phạm Thượng Hải (Shanghai Normal University), do NXB Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh phát hành vào năm 2019.
Ngay từ khi ra mắt, MSUTONG đã nhanh chóng trở thành giáo trình thế hệ mới được nhiều trường và trung tâm lựa chọn nhờ thiết kế hiện đại, nội dung sinh động, dễ học và chú trọng khả năng tương tác trong quá trình học.

Cấu trúc chương trình:

Bộ giáo trình tiếng Trung này gồm 12 quyển, chia thành 3 cấp độ chính:

• Sơ cấp: Quyển 1–4
• Trung cấp: Quyển 5–8
• Cao cấp: Quyển 9–12

Mỗi bài học được trình bày theo chuỗi hoạt động học tập logic:
Khởi động → Từ vựng → Ngữ pháp → Bài khóa → Hoạt động luyện tập → Chữ Hán → Bài tập mở rộng.

Cách sắp xếp này giúp người học tiếp cận tiếng Trung theo ngữ cảnh tự nhiên, vừa học vừa thực hành ngay, thay vì học tách rời từng phần như ở nhiều giáo trình truyền thống.

Ưu điểm:

• Phương pháp “lấy người học làm trung tâm”: Các bài học được thiết kế tương tác, có hoạt động giao tiếp, thực hành nhóm, thảo luận – giúp người học chủ động hơn trong quá trình học.
• Trình bày sinh động, dễ theo dõi: Hình ảnh, màu sắc và ví dụ minh họa gần gũi, giúp việc ghi nhớ từ vựng và ngữ pháp trở nên dễ dàng hơn.
• Ngữ pháp lồng ghép tự nhiên: Các điểm ngữ pháp không dồn một chỗ mà được tích hợp trực tiếp vào bài hội thoại, giúp người học vừa hiểu lý thuyết vừa vận dụng được ngay.
• Phát triển toàn diện kỹ năng nghe – nói: Các bài học ưu tiên rèn phát âm, khẩu ngữ và phản xạ giao tiếp – điều mà nhiều giáo trình cũ còn thiếu.
• Phù hợp với lộ trình chuẩn HSK: Bộ sách được biên soạn dựa trên khung năng lực Hán ngữ quốc tế, giúp người học có thể dễ dàng chuyển sang luyện thi HSK khi hoàn tất từng cấp độ.

Nhược điểm:

• Thiên về kỹ năng nghe – nói: Trong khi phần đọc và viết chưa được khai thác sâu, người học cần kết hợp thêm tài liệu khác nếu muốn nâng cao kỹ năng viết học thuật.
• Cần giáo viên hướng dẫn: Do bài học nhiều hoạt động tương tác, người tự học có thể khó triển khai trọn vẹn nếu không có người hướng dẫn hoặc nhóm học cùng.
• Nguồn tài liệu tiếng Việt còn ít: Một số phiên bản vẫn đang trong quá trình Việt hóa, nên người học tự do cần thời gian để làm quen với bố cục gốc tiếng Trung.

VI. 301 Câu đàm thoại tiếng Hoa 

“301 Câu Đàm Thoại Tiếng Hoa” là bộ giáo trình giao tiếp tiếng Trung nổi tiếng, được xem là “nhập môn giao tiếp” dành cho người mới bắt đầu. Bộ sách này được biên soạn bởi Trung tâm Hán ngữ Bắc Kinh, hiện được nhiều trường đại học, trung tâm ngoại ngữ và người tự học tại Việt Nam lựa chọn.
Khác với các bộ giáo trình luyện thi, 301 Câu Đàm Thoại Tiếng Hoa tập trung giúp người học nắm vững các mẫu câu giao tiếp thông dụng và rèn phản xạ nói tiếng Trung tự nhiên nhất.

Cấu trúc chương trình:

Giáo trình gồm 2 phần – 40 bài học, được chia theo trình độ từ cơ bản đến nâng cao:

• Phần 1 (Bài 1–20): Giới thiệu các câu hội thoại ngắn trong đời sống hàng ngày như chào hỏi, mua sắm, hỏi thăm sức khỏe, gọi món ăn, hỏi đường…
• Phần 2 (Bài 21–40): Mở rộng sang các tình huống phức tạp hơn như du lịch, gặp gỡ bạn bè, trao đổi công việc, bày tỏ ý kiến, thảo luận quan điểm.

Mỗi bài học gồm các phần: Mẫu câu – Đoạn hội thoại – Giải thích ngữ pháp – Từ vựng – Bài tập luyện nói – Luyện nghe.
Cấu trúc này giúp người học vừa học – vừa nói – vừa áp dụng, tạo nền tảng vững chắc cho kỹ năng giao tiếp thực tế.

Ưu điểm:

• Tập trung vào khẩu ngữ thực tế: Cung cấp hơn 300 mẫu câu giao tiếp phổ biến giúp người học nhanh chóng nói được những câu cơ bản trong các tình huống thường gặp.
• Dễ hiểu, dễ học: Mỗi bài học được trình bày ngắn gọn, có Pinyin, nghĩa tiếng Việt và phần giải thích ngữ pháp chi tiết, phù hợp cho cả người tự học.
• Phát triển phản xạ giao tiếp: Nội dung được thiết kế để học viên luyện nói liên tục, tạo thói quen tư duy tiếng Trung thay vì dịch sang tiếng Việt.
• Có phần nghe và hội thoại mẫu: Giúp cải thiện kỹ năng phát âm, ngữ điệu và ghi nhớ cách dùng từ tự nhiên của người bản xứ.
• Kết hợp được với các giáo trình khác: Nhiều học viên sử dụng 301 Câu song song với bộ HSK tiêu chuẩn hoặc MSUTONG để hoàn thiện kỹ năng nghe – nói.

Nhược điểm:

• Hạn chế về ngữ pháp và từ vựng nâng cao: Bộ sách tập trung vào mẫu câu giao tiếp nên chưa phù hợp để học chuyên sâu hoặc luyện thi HSK.
• Thiếu tính hệ thống theo cấp độ: Không chia rõ theo HSK 1–6, nên người học cần tự điều chỉnh lộ trình.
• Học viên cần chủ động luyện tập: Vì phần lý thuyết đơn giản, hiệu quả phụ thuộc nhiều vào việc thực hành nói thường xuyên.

VII. Quick Chinese

Quick Chinese – Nói tiếng Trung cấp tốc là bộ giáo trình giao tiếp được biên soạn dành riêng cho người mới bắt đầu muốn học nhanh, ứng dụng ngay trong đời sống và công việc. Sách được thiết kế với phong cách học hiện đại, nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, chú trọng luyện khẩu ngữ thực tế thay vì lý thuyết ngữ pháp nặng nề.

Đây là tài liệu được nhiều người đi làm, người buôn bán hoặc học viên có nhu cầu giao tiếp cấp tốc với người Trung Quốc lựa chọn.

Cấu trúc chương trình:

Bộ sách gồm 21 bài học, bao quát 149 chủ đề giao tiếp trong đời sống hàng ngày.
Một số chủ điểm quen thuộc trong sách gồm:

• Cách chào hỏi, giới thiệu bản thân, hỏi thăm sức khỏe.
• Mẫu câu giao tiếp qua điện thoại, hỏi đường, chỉ đường, mua sắm, ăn uống.
• Cách đặt câu, trình bày quan điểm, bày tỏ ý kiến cá nhân bằng tiếng Trung đơn giản.

Mỗi bài đều có phần Pinyin, dịch nghĩa, từ vựng trọng tâm và hội thoại minh họa giúp người học dễ theo dõi và thực hành ngay.

Ưu điểm:

• Hình thức nhỏ gọn, dễ học mọi lúc mọi nơi.
• Nội dung phong phú, gần gũi, thực tế: Các mẫu câu ngắn, dễ nhớ, dễ áp dụng vào tình huống giao tiếp hằng ngày.
• Có hình ảnh minh họa sinh động: Giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn, tạo hứng thú học tập cho người mới.
• Thích hợp cho người học giao tiếp nhanh: Không đi sâu phân tích ngữ pháp mà tập trung vào mẫu câu và phản xạ nói.
• Giúp cải thiện kỹ năng khẩu ngữ trong thời gian ngắn.

Nhược điểm:

• Không phù hợp cho người học chuyên sâu: Bộ sách chỉ tập trung vào mẫu câu giao tiếp, không bao gồm phần luyện viết hay ngữ pháp nâng cao.

Với người mới bắt đầu, việc chọn đúng giáo trình tiếng Trung là bước quan trọng để xây dựng nền tảng vững chắc và duy trì động lực học lâu dài.

Qua bài viết trên, bạn có thể thấy mỗi bộ giáo trình đều có thế mạnh và mục tiêu riêng:

• Giáo trình Hán ngữ 6 quyển – nền tảng kinh điển, giúp học chắc ngữ pháp và từ vựng cơ bản.
• Giáo trình HSK tiêu chuẩn – phù hợp cho người muốn luyện thi và lấy chứng chỉ HSK.
• Giáo trình Boya Chinese – hệ thống hiện đại, học thuật, giúp nâng trình chuyên sâu.
• Giáo trình Phát triển Hán ngữ – chú trọng giao tiếp tự nhiên, học đi đôi với hành.
• Giáo trình MSUTONG – phương pháp học hiện đại, sinh động, nhiều hoạt động tương tác.
• 301 Câu Đàm Thoại Tiếng Hoa – học giao tiếp thực tế nhanh, dễ áp dụng.
• Quick Chinese – học cấp tốc cho người bận rộn, nội dung ngắn gọn, dễ nhớ.